Czym są towary podwójnego zastosowania?

Odpowiednio chroniony obrót produktami wewnątrz Unii Europejskiej to jedno z podstawowych celów kreujących sprawny i bezpieczny rynek gospodarczy. Dla zapewnienia bezpieczeństwa, na którym będą mogli polegać obywatele UE Rada Unii Europejskiej wydała rozporządzenie nr 428/2009 ustalając system kontroli dot. wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu produktów oznaczonych jako przedmioty podwójnego zastosowania.

TPZ – czym są i jak się je określa

Towary podwójnego zastosowania (dual-use items) to produkty, które w obrocie wewnątrz unijnym mogą zostać wykorzystane w celach nie tylko cywilnych, ale także wojskowych i obejmują również wszystkie towary, które mogą być użyte w zastosowaniach niewybuchowych, lub w sposób wspomagający wytwarzanie broni jądrowej lub innych urządzeń do wybuchu jądrowego.

Dokładnie wymieniony zakres towarów podlegających restrykcjom podwójnego zastosowania został opisany w rozporządzeniu Rady UE 428/2009 w załączniku pierwszym. Poniżej przedstawiamy Państwu ogólny spis TPZ:

• Kategoria 0 - Materiały, instalacje i urządzenia jądrowe
• Kategoria 1 - Materiały specjalne i związane z nimi urządzenia
• Kategoria 2 - Przetwarzanie materiałów
• Kategoria 3 - Elektronika
• Kategoria 4 - Komputery
• Kategoria 5 - Telekomunikacja i „ochrona informacji”
• Kategoria 6 - Czujniki i lasery
• Kategoria 7 - Nawigacja i awionika
• Kategoria 8 - Urządzenia okrętowe
• Kategoria 9 - Kosmonautyka, aeronautyka, napęd

Poprzez dalszą klasyfikację towarów wyznaczono 5 grup:

• Systemy, urządzenia i części
• Urządzenia testujące, kontrolne i produkcyjne
• Materiały
• Oprogramowanie
• Technologie

Oprócz liter identyfikacyjnych numery konkretnych towarów mają także trzycyfrowy kod, który w zależności od swojej liczby dostosowany jest do innego traktatu międzynarodowego:

• 001 – 009 - Porozumienie z Wassenaar (Powołane w 1995 roku w Hadze, aktualnie zrzesza 40 państw.)
• 101 – 199 - Reżim Kontroli Technologii Rakietowych (Dobrowolne i nieformalne zrzeszenie 34 państw, funkcjonujące od 1987 roku. Członkowie MTCR zajmują się kontrolą eksportu środków przenoszenia broni masowego rażenia i związanych z tym technologii.)
• 201 – 299 - Grupa Dostawców Jądrowych (Została utworzona w 1978 roku i zrzesza 46 państw. Głównym celem GDJ jest kontrola eksportu jądrowego oraz rozszerzenie wiedzy i wsparcia w jego zakresie.)
• 301 – 399 - Grupa Australijska (Utworzona w 1985 roku, obecnie zrzesza 41 państw. Zajmuje się m.in. ograniczeniem groźby rozprzestrzeniania broni biologicznej, chemicznej i toksycznej.)
• 401 – 499 - Konwencja o zakazie broni chemicznej (Została przyjęta w 1993 roku. Zabrania rozwoju, produkcji i składowania broni chemicznej, a także nakazuje jej zniszczenie.)
• 501 – 899 – numery zarezerwowane
• 901 – 999 - jednostronne przepisy kontrolne

Poszczególne towary kategorii posiadają indywidualne numery, dzięki którym ich autoryzacja staje się czytelniejsza i przebiega o wiele sprawniej, przykładowymi numerami są: 6A205, 2A225, 1A001. Podział towarów na konkretne numery wynika z bardzo dokładnej specyfikacji produktów mogących stać się zagrożeniem o zakresie międzynarodowym.

Załącznik IV rozporządzenia 428/2009 zawiera natomiast wykaz towarów, które wymagają zezwolenia na transfer wewnątrz unijny bez opuszczenia obszaru celnego UE, jako towary o strategicznym znaczeniu i zostały one rozróżnione na dwie kategorie:

• towary, które muszą mieć zezwolenie na transfer wewnątrz unijny
• towary, które muszą mieć zezwolenie, ale nie musi być to zezwolenie generalne

Porozumienie z Wassenaar, System Kontroli Technologii Rakietowych, Grupa Dostawców Rakietowych i Grupa Australijska zostały ustanowione przez porozumienia dżentelmeńskie (gentelmen’sagreements), które praktykowane są w prawie międzynarodowym, nie wymagają jednak pisemnej formy, są swoistymi zapewnieniami umownymi i zgodnie z orzecznictwem międzynarodowym wywołują skutki prawne.

Dodatkowo w związku z ostatecznym zakończeniem Brexitu 25 marca 2019 r. zatwierdzone zostało rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/496 regulujące rozporządzenie 428/2009 poprzez wydanie generalnego unijnego zezwolenia na wywóz w odniesieniu do wywozu niektórych produktów podwójnego zastosowania z Unii do Zjednoczonego Królestwa.

Jeżeli są Państwo właścicielami towarów podwójnego zastosowania pozostają Państwo więc zobowiązani do zgłoszenia tej informacji do organu kontroli obrotu, którym w Polsce jest Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wzór zgłoszenia określony został w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 maja 2014 r. a informacje, które muszą znaleźć się we wniosku to:

• Dane podmiotu zgłaszającego
• Opis produktu - w tym kod klasyfikacyjny produktu
• Określenie sposobu wykorzystania produktu podwójnego zastosowania przez użytkownika końcowego
• Dane podmiotu uprawnionego do odbioru produktu podwójnego zastosowania
• Producent towaru
• Kraj końcowego przeznaczenia
• Oświadczenie podmiotu zgłaszającego, że podejmie niezbędne działania, aby produkt, o którym mowa w zgłoszeniu, dotarł do użytkownika końcowego

Odpowiednio zgłoszony oraz przyjęty pozytywnie wniosek upoważnia właściciela TPZ do wprowadzania oraz przyjmowania go do obrotu wewnątrz unijnego.

FortiGate jako towar podwójnego zastosowania

Zgodnie z rozporządzeniem 428/2009 do towarów podwójnego zastosowania zaliczane są sprzęty elektroniczne oraz informatyczne między innymi urządzenia i oprogramowania wyposażone w funkcje kryptograficzne. Jednym z takich rządzeń są oferowane przez thomas it UTM-y FortiGate od firmy Fortinet.

FortiGate to nowoczesne urządzenia, których zadaniem jest ochrona wirtualnego użytkownika. UnifiedThreat Management (UTM) to doskonalsza wersja pierwotnych routerów, wyposażona w funkcje zabezpieczające na dużej ilości płaszczyzn wewnętrznych połączenia. Firewall – UTM działa jako zapora sieciowa a ponadto chroni przed włamaniami, szkodliwym oprogramowaniem oraz spamem, filtruje sieci, monitoruje i chroni pakiety danych.

Zapora sieciowa FortiGate ma za zadanie chronić dane na urządzeniu, wskutek czego ma ona szeroki dostęp do informacji o użytkowniku korzystającym z tego produktu jak i wszelkich zewnętrznych połączeniach. Produkt gromadzący dane może zostać użyty w nieodpowiedni sposób i stać się zagrożeniem nie tylko dla mieszkańców Europy, ale także przy wystarczająco dużej ilości wiedzy, dla całego świata. Właśnie dlatego urządzenia firewall firmy Fortinet posiadają status towarów podwójnego zastosowania i jakikolwiek transport ich wymaga uprzedniej klasyfikacji TPZ oraz odpowiedniej zgody organów ABW.

Jeżeli po przeczytaniu artykułu posiadają Państwo dodatkowe pytania dot. towarów podwójnego zastosowania zachęcamy do kontaktu doradcami thomas it, którzy pomogą Państwu w klasyfikacji określonych produktów a także doradzą w wyborze najlepszego urządzenia UTM do Państwa firmy jak i wielu innych. Zapraszamy!